Een paar weken voor ik naar India zou vertrekken, een zakelijke bijeenkomst. De taken werden verdeeld, wie neemt het over als teamleider, wie regelt nu bepaalde werkzaamheden… “Annika zit immers de komende paar maanden ‘zen’ op een berg” zei mijn leidinggevende met enige hoon in zijn stem. Spoedig zou ik aan mijn opleiding tot yogadocente in het noorden van India beginnen. Een ander zen-gerelateerd incident: “goh geef jij yoga, dan ben je zeker altijd zen?!” Wederom 1+1 = geen 2. Zen is onze taal ingeslopen als een onbegrepen woord en tegelijkertijd kennen we het toe als de betekenis van alles wat te maken heeft met yoga, meditatie en spiritualiteit. ‘Zen’ is alles op een grote hoop voor de meesten, Zen is ook helemaal in! Alles is Zen, mensen willen graag lezen over Zen en zo wordt het tevens met deze trend meegelift door dit woord maar zoveel mogelijk te gebruiken. Zen is hot hot hot, maar wat is nu de echte betekenis van Zen?
Zen, Chan, Dhyana eh.. terug naar de wortels
Zen is een poging van onze Japanse medemens om het Chinese woord Chan uit te spreken, uiteindelijk verbasterd tot Zen. Chan vindt echter zijn oorsprong in het Sanskriet, waar dit Dhyana wordt genoemd: meditatie. En inderdaad, Zen roept mediterende, in zichzelf gekeerde monniken voor het geestesoog – hier houdt Zen echter niet op.
To be or not to be..!
Het punt van de beoefening van Zen is aankomen in het hier en nu, door gebruik van de zintuigen. Zen is thuiskomen in de tegenwoordige tijd, de bewustwording van dit moment. Het bereiken van Zen laat je zien waar je werkelijk bent; nergens anders dan ‘nu’. Onze gedachten kunnen ons laten afdwalen naar het verleden en ons laten denken over de toekomst, maar beide kanten zijn onwaar voor NU. Het verleden is gebaseerd op een door onszelf gecreëerd plaatje, eenzijdig en nooit voor 100% kloppend. De toekomst is ‘nu’ niet meer dan een fantasie. De Zenleer vraagt je terug te keren naar je zintuigen en waar te nemen wat er op dit moment gebeurt en om jezelf mee te laten voeren door de activiteiten van het heden. Ben je daadwerkelijk in het nu, dan word je deze activiteit. Zen betekent bewust zijn, jezelf niet laten leven, maar zelf leven. Laat het ‘nu’ niet almaar voorbij gaan, wees Zen. Zen is dus niet alleen zitten mediteren op een berg, Zen is tevens bewust je eigen leven meemaken. Het zweverige ondertoontje van het woord valt weg, de wijsheid dringt door (of niet dan 😉 )….
De menselijke natuur – Zen!
Cognitieve wetenschappers stellen vast dat de gemiddelde mens pas na 3 seconden gebeurtenissen laat doordringen, verbaal waarneemt. De meeste mensen zijn dus altijd ongeveer 3 seconden verwijderd van het hier en nu, alsof je achter je eigen staart aan jaagt. Door bijvoorbeeld te mediteren of door jezelf te trainen stil te staan bij je omgeving, kun je je zintuigen trainen. Zen zijn is vol in het leven staan. Voel je jezelf niet bepaald Zen? Wees gerust, iedereen kan zichzelf aanleren om Zen te zijn. De leer van Zen vraagt je echter wel om ieder van deze zen-momenten harmonieus in het leven te staan, zo dicht mogelijk bij jezelf. Dit kun je doen door zo dicht mogelijk bij je primitieve natuur te blijven. Door je zintuigen te laten spreken, ervaar je de wereld in je eigen wezen. Zen brengt je dichter bij jezelf, maar brengt tevens de wereld dichterbij. Zen is jij en alles om je heen in balans. Laat je zintuigen spreken en laat de wereld spreken door jouw zintuigen: voila, je bent een met de natuur. 😉
Hoe ben je Zen
Het lijkt misschien alsof ik Zen heel moeilijk maak (of misschien iets te makkelijk), maar toch ben ik ervan overtuigd dat iedereen Zen kan zijn. Ervaar het hier en nu door je eigen ogen, oren, neus en aanraking: dit is Zen. Lezen over zen is geen realiteit, zen ervaren is realiteit. Een menu is niet het eten zelf.
Laat alle vooroordelen los, laat al je ideeën over Zen los, laat alle gedachten over hoe iets zou moeten zijn gaan. Zen is iets wat je zelf ervaart, wat je je niet kunt laten vertellen. Sluit je ogen, adem elke adem, adem in en adem weer uit: je bent. Je bent Zen.
En waarom die monniken nou zo stil op die berg zitten? Ze nemen de tijd om te zijn, om te ervaren. Goh, dat maakt die monniken een stuk minder ‘zweverig’ (wat voor betekenis je daar dan ook aan geeft…). Je kat doet het, ook jij kan het. Zen: de kunst van het simpelweg ‘zijn’.
Liefs,
Annika